Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň Hazar deňziniň ekologiýa taýdan arassa kenarynda halkara derejesindäki şypahanany döretmek baradaky başlangyjy ilkinji gezek üç döwletiň – Türkmenistanyň, Russiýanyň we Gazagystanyň baştutanlarynyň 2007-nji ýylyň maýynda Türkmenbaşy şäherinde geçirilen sammitinde aýdylypdy. Şonda dynç alyşyň we syýahatçylygyň halkara ulgamynyň gurluşygy başlanan Awazanyň ady ilkinji gezek bütin dünýä ýaň salypdy.
Sammitden iki aý geçenden soň 2007-nji ýylyň 21-nji iýulynda Hazaryň kenaryndaky „Serdar“ myhmanhanasynda daşary ýurtly onlarçha iri gurluşyk kompaniýalaryň gatnaşmagynda geljekgi kenarýaka dynç alyş zolagynyň tanyşdyryş dabarasy geçirildi. Maketlerde we wideoşekillerde görkezilen 7,5 million kw.metr meýdany tutýan gurluşyklaryň taslamalary diňe bir uly täsir döretmän, eýsem Awazanyň täze geljegine ynam döretdi.
Şol ýylyň sentýabrynda Awaza ilkinji gezek halkara forumynyň geçirilýän ýerine öwrüldi. Bu ýerde dünýäniň öňdebaryjy döwletleriň hukuk goraýjy edaralarynyň, abraýly halkara guramalarynyň we interpolyň wekilleriniň gatnaşmagynda „Neşeleriň bikanun dolanşygyna, psihotrop maddalaryň, prekursorlaryň ýaýradylmagyna garşy göreşmek“ boýunça maslahat geçirildi. Bu abraýly forum Awaza-sagdyn durmuş ýörelgeleri zolagy we ýokary derejeli gepleşikleri geçirilýän ýeri diýlen derejäni berdi.
Şol ýylyň dekabr aýynda geçirilen üşewürler forumyny öz ajaýyplygy we ýekeyäkligi bilen belli bolan Hazarýaka taslamasynyň amala aşyrylmagynyň başy diýip hasaplap bolar. Forumda Türkmenistanyň Prezidenti öz maýa goýumlary bilen Awazada desgalaryň gurluşygyna başlamaklygy meýil edýän birnäçe daşary ýurt kompaniýalaryna ýer bölüp bermek boýunça sertifikatlary gowşurdy. Şeýle hem bolsa, ýurdumyzyň ministrlikleri we edara – kärhanalary, korporasiýalary hem-de konsernleri „Awaza“ Milli syýahatçylyk zolagynyň gurluşygynyň birinji tapgyrynyň ilkinjileri bolup çykyş etdiler.
Ilkinji bolup Türkmenistanyň hukuk goraýjy edaralaryň sargydy boýunça bina edilen 308 adama niýetlenen „Watançy“ dynç alyş merkezi peýda boldy. Bu binadan soň suw hojalygy, demir ýol ulagy, nebitgaz ulgamy, energetika senagatynyň we milli ykdysadyýetiň beýleki ulgamlarynyň işgärleri üçin gurlan häzirkizaman talaplaryna laýyk gelýän kaşaň myhmanhanalar , dynç alyş we sagaldyş merkezleri hem yzygider peýda bolup başlady. Beýik galkynyşlar zamanasynda taze durmuşa başlamak üçin oýanan kenarda ak mermere beslenen binalar edil ýaz paslynda gülleýän ajaýyp güllere meňzap ösýärdi.
Binalaryň yzygider peýda bolmagy häzirkizaman dynç alyş we syýahatçylyk zolagynyň inžener-tehniki infrastrukturasynyň güýçli depginde ösüşi bilen bilelikde deň gadam urýardy. 2010-njy ýylyň 12 aprelinde Awazada 254 megawatt kuwwatlygy bolan gaztrubinaly elektrik bekedi we gije-gündiziň dowamynda 35 müň kub metr agyz suwuny öndürýän deňiz suwuny süýjediji desgasy ulanylmaga berildi.
Şol günüň özünde Milli syýahatçylyk zolagyny bagy-bossanlyga öwürmegiň täze tapgyryna badalga berildi hem-de Türkmenbaşy şäheriniň halkara aetoporty işe girizildi. Bu halkara aeroport bir sagatda 800 adam geçirmäge ukyply bolan aerowokzal binalar toplumyny hem öz içine alýar. Täze binalaryň açylyş dabarasy mynasybetli geçirilýän baýramçylygyň çäginde uzynlygy 7 kilometr bolan, inženerçilik taýdan ýerine ýetirilişi we bezegi boýunça özboluşly awtoulag we pyýada geçmek üçin 11sany köprüsi bolan derýanyň açylyşy Hazaryň kenaryndaky dabaralaryň jemleýjisi boldy.
Türkmenistanyň kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň we Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodynyň sargydy boýunça gurlup ulanylmaga berlen „Daýanç“ , we „Arzuw“ dynç alyş – sagaldyş merkezleri 2010-njy ýylyň tomusky dynç alyş möwsümini açdylar.
Bir ýyl mundan öň, 2010-njy ýylyň 8-nji oktýabrynda owadanlygy bilen göreni haýran edýän 40 metrden başlap, 100 metre ýetýän deňiz geýzerleri we interaktiw suw çüwdirimli seýilgäh toplumy Awazanyň kenaryny bezedi. Iki toplum hem lazer gurluşlary we golografiki hem-de suwuň ýüzünde sazly kompozisiýalary görkezmäge niýetlenen ýörite tehnikalar bilen enjamlaşdyrylan. Bular bilen birlikde dynç alyş we köpçülikleýin çäreler üçin niýetlenen dürli binalar we amfiteatr işe girizildi. Ähli wagtyň dowamynda Awaza halkara festiwallaryň, maslahatlaryň, seminarlaryň, simpoziumlaryň, işewürlik forumlaryň we ýokary derejeli duşuşyklaryň geçirilýän merkezi bolup gelýär.
Milli syýahatçylyk zolagynyň gurluşygyna daşary ýurtly iri maýa goýujylar, ýurdumyzyň telekeçileri, döwlet gurluşlary we ýurdumyzyň kärhanalary goşuldylar. Kenarýakada edil kömelekleriň ýagyşdan soň ösüşi ýaly kaşaň myhmanhanalaryň, dynç alyş öýleriň beýik binalary ösýär. Kotedž şäherçeler , sport we köpçülikleýin çäreleri geçirmek üçin merkezler bina edilýär.
Täze taslamalaryň durmuşa geçirilmegi Awazada bir wagtyň özünde 3,5 müňe golaý adamyň dynç almagyna mümkinçilik döreder. Mundan beýläk 10 million kwadrat metrlik täze meýdanlar dynç alyş desgalaryny gurmaklyk, tokaý zolagy we goralýan tebigy landşaftly milli seýilgäh üçin bolsa 33 million kwadrat metr meýdanyň özleşdirilmeklik boýunça işler alnyp barylar.
Şu günler Milli syýahatçylyk zolagynyň gurluşygynyň üçünji nobaty golaýlaşýar. Bu gurluşyk dynç alyş we syýahatçylyk binalardan başga-da stadionlaryň, awtodromlaryň, welotrekleriň, ýaht-klublaryň, golf meýdanlaryň we başga giň gerimli sport desgalarynyň gurluşyklaryny öz içine alýar.
Hazaryň kenarynda ýöriteleşdirilen söwda , işewürlik we SPA merkezleri peýda bolar. Delfinariý, planetariý we Türkmenistanyň taryhynyň meşhur ýadygärlikleriniň we tebigatynyň maketleriniň açyk asman astyndaky muzeýi Awazanyň görküne görk goşar. Deňiz kurortynyň günorta kenarynyň aýly tirseginde halkara derejesindäki duşuşyklary geçirmek üçin Kongressler köşgi bina ediler.
Şu günki günde häzirki zaman kommunikasiýa ulgamy , ýagny ýerüsti, howa we deňiz ýollarynyň kenarýaka şäheriniň ygtyýarynda bolmagy jahankeşdeleriň gowy dynç almaklary üçin amatly şertleriň döredimegine ýardam berýär.
Demirgazyk- Günorta demir ýolunyň, Farap- Türkmenbaşy transmilli ulag ýolunyň gurluşyklary we Türkmenbaşynyň halkara deňiz portunyň düýpli abatlaýyş işleri tamamlanandan soň Awazada dynç alýanlaryň sany has hem köpeler. Kommunikasion ulgamdaky innowasiýalar bu ajaýyp şäheri Ýewraziýa kontinentinde möhüm ulag merkezine öwürer.
referans: www.turkmenistan.gov.tm